اسلحه های باستانی

منجنیق (معرب منجنیک و من‌چه‌نیک) اسلحه‌ای باستانی است که برای پرتاب اشیاء بدون نیاز به مواد منفجره استفاده می‌شد. گویا منجنیق در سال ۳۹۹ قبل از میلاد در شهر سیراکوزِ سیسیل اختراع شده‌است.
منجنیق‌های اولیه، فقط توانایی پرتاب اشیای کوچکی مانند سنگ‌های ۵ تا ۱۲ کیلوگرمی را داشتند، اما رفته‌رفته بر توان آن‌ها افزوده شد و منجنیق‌های جدید، که همانند تیر و کمان کار می‌کردند، می‌توانستند سنگ‌های گداخته و با وزنی تا حدود ۵۰ کیلوگرم را پرتاب کنند. با وجود اینکه انگلیسی‌ها و چینی‌ها باروت داشتند و با توپ و موشک‌های فتیله‌ای دشمن را هدف قرار می‌دادند، ولی هنوز منجنیق ایمن‌تر و قوی‌تر بود. البته وسایلی نیز بوده‌اند که چوب بلند سنباده شکلی داخل آن‌ها قرار می‌دادند که از آن برای تخریب دیوارها استفاده می‌کردند، ولی منجنیق‌ها بیشتر برای کشتن تعداد زیادی سرباز یا تخریب سریع بناها استفاده می‌شده‌است. کم‌کم با رسیدن تفنگ و باروت به سراسر جهان، منجنیق‌ها به‌شکل توپ درآمدند و با پرتاب گلوله‌های بزرگی که داغ بودند، قدرت تخریبیِ بسیاری داشتند.

فهرست اسلحه‌های باستانی

    آکیناکه (خنجر بلند هخامنشی)
    برج متحرک
    برگستوان (زره اسب)
    بیش‌افکن Polybolos
    بیغال (نیزه دستی چوبی)
    پیکان
    پیکان‌افکن Springald
    تبر
    تبرزین
    تخته‌حمله Sambuca
    ترکش (تیردان)
    ترگ
    تُکمار (پیکان‌های سَرگِرد)
    تیر
    تیرافکن Oxybeles
    تیردان
    تیرکمان شکمی Gastraphetes
    تیغ
    جوشن
    چرخ (گونه‌ای کمان)
    خدنگ
    خرکمان ballista
    خشت (گونه‌ای جنگ افزار بوده)
    خفتان
    خنجر
    دژکوب (باره‌کوب)
    زره‌پوش
    زنجیر
    زین
    ژوبین
    سپر
    سپرگذر Catapulta
    ستام (افسار و مهار اسب)
    سنگ‌افکن
    سوفار (نوک نیزه)
    شمشیر
    شهرگیر Helepolis
    فلاخن (قلابسنگ)
    قداره
    کشکنجیر
    کلاهخود
    کمان فولادی Arbalest
    کمان
    کماندان (تنها در دوره هخامنشی دیده شده.)
    کمند
    گرز
    گوپال
    منجنیق
    نیزه

سیر تکامل اسلحه ها در تاریخ بسیار جالب است و از زمان نخستین انسان ها سلاح های ساخته می شده و این سلاح ها به مرور به اسلحه های امروزی تبدیل شده اند.

با توجه به نبود امکانات و همچنین سطح آگاهی پایین انسان های باستانی اسلحه های آن ها نیز بسیار ساده بوده است. البته با پیشرفت تکنولوژی این سلاح ها نیز پیشرفت کرده اند. در میان سیر تکامل اسلحه های مختلف می توانید سلاح هایی نیز پیدا کنیم که بسیار عجیب و غیر معمول هستند.

Macuahuitl

دانلود رایگان مستند زیبا و دیدنی ویرانگرترین سلاح های دنیای باستانی

یکی از اسلحه های بسیار جالب باستان که توسط آزتک ساخته شده است “Macuahuitl” نام دارد. این سلاح یک تکه چوب به مانند شمشیر است که تیغ های مختلف روی آن قرار دارد. این اسلحه بیشتر در نبردهای نزدیک کاربرد داشته است و به نوعی تیغ های آن باعث می شد تا در هر لحظه چندین جای فرد مضروب دچار زخم های عمیقی شود. این اسلحه در عین حال بسیار سنگین بوده است به طوری که کمتر کسی توانایی تکان دادن آن را داشته است.

Chakram

یکی از اسلحه های بسیار عجیبی که در گذشته و توسط هندی ها استفاده می شده است “Chakram” نام دارد. این السحه یک جسم دایره ای شکل تو خالی است که با تیغ های تیزی در لبه آن تزئین شده است. این اسلحه در گذشته در جنگ های نزدیک استفاده می شده است و به نوعی سلاح از راه دور بوده است. جنگجویان آن را به صورت عمودی به سمت دشمنان پرتاب می کردند و به راحتی دست و پای آن ها قطع می شد. این اسلحه در گذشته کاربرد بسیاری داشته است.

Chu Ko Nu

این اسلحه ساخت چین را می توان به نوعی پدربزرگ سلاح های امروزی دانست. این اسلحه در اصل یک تیرکمان خاص بوده است که البته یک خشاب ۱۰ تایی نیز داشته است. این خشاب به جنگجو کمک می کرد تا بتواند خیلی راحت تنها با کشیدن کمان تیر دیگری خود به خود جایگزین قبلی کند. این اسلحه در سال ۱۸۹۴ در جنگ با ژاپنی ها کمک به سزایی به ارتش چین کرد. جنگجویان حرفه ای می توانستند در ۱۵ ثانیه همه ۱۰ تیر را شلیک کنند.

Nest of Bees

یکی از کشنده ترین اسلحه های دنیا بار دیگر توسط چینی ها ساخته شده است. این اسلحه یک جعبه چوبی است که در داخل آن بیش از ۳۰ تیر موشک خاص قرار دارد. تنها با آتش زدن این موشک ها و همچنین آتش زدن فیتیله آن ها تمامی این موشک ها در یک زمان به سمت دشمن شلیک می شدند. این باعث می شده است که در یک ثانیه یک خط آتش هزاران تیر را به سمت دشمن شلیک کنند.

Zhua

یکی از اسلحه های مخصوص جنگ نزدیک که بسیار کشنده است “Zhua” نام دارد. این اسلحه از یک میله آهنی درست شده است که در انتهای آن یک دست با پنجه های تیز قرار دارد. این اسلحه در یک حرکت می تواند ۵ زخم عمیق روی بدن افراد ایجاد کند و البته کمتر کسی توانایی زنده ماندن بعد از این ۵ زخم را دارد. این اسلحه حتی در مدل های مختلف تیزتر و محکم تر نیز ساخته می شد تا بتواند زره های دشمنان را نیز از بین ببرد.

دژکوب نام وسیله‌ای است که در قدیم در جنگها برای خراب کردن درها و یا دیوارها به کار می‌رفته است و در واقع نوعی سلاح محسوب می‌شود . نوع کوچک این وسیله همکنون نیز در برخی از عملیاتهای پلیسی استفاده می‌شود . برای سهولت در جابجایی این وسیله برای آن معمولاً از چند چرخ (بسته به بزگی) استفاده می‌کنند .

برج متحرک از وسایل فتح قلعه‌ها بود که در درون آن‌ها سربازان پنهان می‌شدند و گروهی دیگر از سربازان، این برج‌ها را به حرکت درآورده و به نزدیک دیوار قلعه یا حصار شهر می‌بردند و پل چوبی روی برج را بر روی دیوار قرار می‌دادند و نیروهای پنهان داخل برج از طریق پل وارد شهر یا قلعه دشمن می‌شدند. ارتفاع این برج‌ها به اندازه دیوار شهر بود. جا به جا کردن این وسایل سخت بود و سعی می‌شد در محل جنگ و پس از محاصره قلعه یا شهر مورد نظر آن را بسازند.

آکیناکه، (همچنین توسط یونانیان آکیناکا تلفظ شده‌است) یک گونه شمشیر یا خنجر بوده که توسط هخامنشیان بکار می‌رفته‌است. طراحیش از طرف سکاها بوده ولی توسط پارسیان مشهور شد و به سرعت در تمام جهان باستان گسترش یافت (حتی تأثیرش را در طراحی شمشیرهای بعدی چینی نیز می‌توان یافت). قالباً آکیناکه ۳۵-۴۵ سانتیمتر درازا داشته و دو لبه بوده‌است و از پهنای بین دو لبه برای کوبیدن و له کردن بکار می‌رفته‌است و یک غلاف به شکل B برای حفظ دست داشته‌است. غلافش منحصر به فرد و معرفش بوده و معمولاً هلالی در یک سویش داشته که اجازه می‌داده از کفلسمت راست آویزان شود.

از آنجا که به دید می‌رسد آکیناکه یک جنگ افزار فروکردنی بوده، و از آنجا که قالباً به کفل راست آویزان می‌شده، پیداست که به یکباره بیرون کشیده می‌شده در هنگام خطرهای ناگهانی.

متون باستانی اندکی دربارهٔ آکیناکه در دست است، آکیناکس یک شمشیر پارسی بوده ولی مولفینی که به لاتین می‌نوشته‌اند این واژه را بجای هر جنگ افزار مشابه دیگری که خواسته‌اند بکار برده‌اند. به ویژه، واژه آکیناکه در متون عهد وسطی زیاد دیده می‌شود و معرف نوعی شمشیر اروپایی است؛ همچنین در متون بجای مانده از مولفین کاتولیک که دربارهٔ توصیف کشور و فرهنگ ژاپن است، آکیناکه برای «کتانا» که شمشیریست ژاپن بکار رفته‌است.

هرچند شمشیر پارسی کنونی (شمشیر هلالی شکل) شباهت‌هایی به آکیناکه دارد و در عهد باشتان وجود نداشته‌است. پارسیان عهد هخامنشی بیشتر از یک گونه شمشیر بکار برده‌اند: در آثار هنری پارسی باستان محافظان شاه و اشراف مهم، خنجرهای زیورگون و مورب دارند؛ و در آثار هنر یونان نیز سربازان پارسی مجهز به کپیس بارها دیده می‌شوند. بیشتر شمشیرهای پارسی بکار رفته بدست هخامنشیان شبیه هم بوده‌اند و دربارهٔ اینکه کدام یک آکیناکه بوده‌است باید پژوهید.

یک سرنخ سودمند این است که در متون یونانی و رومی آمده‌است که شاه پارسیان آکیناکه خود را به نشانه دوستی می‌فرستاده؛ این متون دال بر این است که خنجر شاه آکیناکه بوده‌است.

یک نقل قول از مورخ یهودی «ژوزفوس» بجا مانده که می‌گوید: سیکاریها که گونه‌ای راهزن بودند، در آن زمان به بیشترین تعداد رسیده بودند و از شمشیرهای کوچکی بهره می‌بردند، که از بهر اندازه شبیه آکیناکه پارسیان بود ولی به مانند سیکای رومی خمیده بود و این راهزنان نامشان را از آن داشتند.

این نقل قول هم دال بر این دارد که آکیناکه همان خنجر پارسیان می‌باشد.

بَرگُستوان زره و پوشش اسب است که برای محافظت و مصون نگهداشتن این جانور در جنگ استفاده می‌شده است.

پوشش پیلان جنگی را نیز برگستوان می‌نامیده‌اند.

تَبَر ابزاری است از آهن با دسته چوبی یا آهنی که با آن چوب را می‌شکافند و خرد می‌کنند.[۱] از نوعی تبر به نام تبر یخ نیز برای صعود از آبشارهای یخی یا یخچال‌های طبیعی استفاده می‌شود.[۲]

انسان چندین هزاره‌است که از تبر برای قطع درختان، خرد کردن و شکل دادن چوب، به عنوان جنگ‌افزار و ابزار نمادین در مراسم استفاده کرده‌است. تبرهای آغازین سری سنگی و دسته‌ای چوبی داشتند ولی پس از آن تبرهایی از جنس مس، برنج و آهن نیز ساخته‌شد که دوام و استحکام بیشتری دارا بودند. تبر نمونه‌ای از ماشین ساده است.[۳]

نوع کوچکتر تبر، تبرزین نام دارد که به عنوان زین‌افزار به پهلوی اسب بسته می‌شده‌است.[۴] در زبان فارسی واژه ناچَخ، (هم‌ریشه با ناشکه سانسکریت) به معنای نابودکننده، به‌کار رفته که به معنای نوعی تبر است.[۵]

در دوره پارینه‌سنگی نخستین، برای ساختن تبر، سنگ را طوری تراش می‌دادند که نوکِ آن تیز و سطح آن پهن شود. در دوره نوسنگی تبر دسته دار ساخته شد. غارنشینان دوره نوسنگی که آثارشان در تنگ پِدْبان در کوه‌های بختیاری دیده شده، از تبر سنگی استفاده می‌کرده‌اند.

به نوشته گزنفون (ح ۴۲۸ یا ۴۲۷- ح ۳۵۴ ق م) و استرابون (ح ۶۳ ق م – بعد از ۲۰ میلادی) تبر و تبرزین از جنگ افزارهای هخامنشیان بوده‌است. سکاهای ایرانی‌تبار از گونه‌ای تبر به نام ساگاریس استفاده می‌کردند

تَبَرزین به تبرهای جنگی گفته می‌شود که در قدیم به پهلوی اسب بسته می‌شده و از آن در کارزار استفاده می‌کردند.

تبرزین از ابزارهای جنگی در دوره هخامنشیان بود و در روزگار ساسانیان، از جنگ‌افزار سواره‌نظام به‌شمار می‌آمد.

از سده سوم، در ایران و کشورهای عربی و آفریقای شمالی و اندلس، گروه‌های سواره‌نظام تبر و تبرزین را در حلقه چسبیده به زین یا «خُف» (نوعی چکمه بلند تا ساق) یا در غلاف می‌گذاشتند.

درویشان در دوره‌های بعد، تبر کوچکی به شکل تبرزین بر دوش می‌گذاشتند که به همین نام نامیده می‌شد.

گونه‌ای از تبرزین به نام ناچَخ نیز در جنگ‌ها به‌کار می‌رفت

    ترکش (کمانداری) وسیله‌ای برای حمل تیر است.
    ترکش (مهمات) بعد از زمان تیر و کمان به کیسه های چرمی کوچکی که در آن باروت نگه داشته میشد و در زمان جنگ برای پرکردن مهمات تپانچه در سر لوله ریخته می شد نیز ترکش گفته می شد و به کسی که این کیسه های چرمی را می ساخت ترکش دوز گفته می شد. یکی از بازار های حوزه میدان نقش جهان اصفهان “بازار ترکش دوز ها” نام دارد.
    ترکش (مهمات) قطعه حاصل از انفجار مهمات است.

جهت اطلاعات بیشتر و آشنایی با آثارشناسی دفینه ها به پکیج کامل گنج یابی کتاب های ( چشم طلایی ، اسرار کاوش ، میراث زرین ) مراجعه کنید

ردیاب جیوه ای