تبادل لینک هوشمند آتشکده قلعه داور مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، دهستان بان زرده، در میان بافت روستای زرده بالا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۸۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کاوش هاي باستان شناختي نشان داد که اين بنا آتشکده اي از دوره ساساني بوده و در اوايل اسلام با الحاق فضاهايي به آن تبديل به کارگاه شيشه گري شده است . مجموعه تاريخي قلعه يزدگرد در دامنه كوههاي دالاهو در محدودۀ دهستان ريجاب از توابع بخش مركزي شهرستان دالاهو واقع است . اين مجموعه از چندين بنا و محوطه محصور شده در ديواري عظيم و بلند تشكيل شده است . بناي موسوم به قلعه داور يكي از اجزاء تشكيل دهندۀ اين مجموعه و در درون محدودۀ روستاي كنوني زرده است . اين بنا در حال حاضر در ميان خانه هاي مسكوني و بافت رو به گسترش بخش موسوم به بان گمبد يا بان گنبد محصور شده است . ضلع شمالي اين بنا با مدرسه راهنمايي روستاي زرده ، ضلع غربي و جنوبي منازل مسكوني و در ضلع شرقي اراضي زراعي و باغات ديده مي شود .
كاوشها و پژوهشهاي نخستين اين محوطه از سوي كيل صورت گرفته است . در خلال كاوشهاي هيئت كانادايي در مجموعه قلعه يزدگرد در يك فصل كاري ( سال 1978 ) كاوشهايي نيز در اين محوطه صورت گرفت . در اين سال كيل با توجه به ضرورت تمايز نام اين محل كه در ميان مردم محلي به عنوان قلعه خوانده مي شد با ساير بناها و مجموعه هاي مشابه پراكنده در محدودۀ جغرافيايي قلعه يزدگرد ، اين مكان را به تبعيت از نام مالك زمين قلعه داور خواند .
بر اساس مدارك و اسناد موجود، پيش ازآغاز كاوشها در اين محل، پشته اي به ارتفاع حدود 5 متر از زمينهاي اطراف و جود داشته است كه بقايايي ديوارهاي خشكه چين و نيز پاره ديوارهايي بر سطح آن نمايان بوده است. كيل نيز در نقشه اي كه در اين محل تهيه كرده است چهار جرز و برخي پاره ديوارها را از اين مجموعه پيش از آغاز كاوشها مشخص كرده و با انجام كاوشها و پيگرديهايي در اين بنا سه عدد از جزرها را نمايان و جزر چهارم را به صورت فرضي بازسازي كرده است. بر همين اساس كيل چهار طاقي ياد شده را بقايايي يك آتشكده خواند و با توجه به عدم وچود مشابهتها و هماني با بناهاي پارتي، براساس شيوۀ معماري آن را متعلق به زمان ساسانيان مي داند .
با وقوع انقلاب و خروج هيأت هاي باستان شناس خارجي از ايران، پژوهش در اين بخش متوقف شد و وقوع جنگ تحميلي و شرايط خاص منطقه در آن برهۀ زماني باعث گرديد محوطه مورد كم توجهي واقع شده و با گذر زمان تخريب و دخل و تصرفهايي در آثار و محدوده و حريم محوطه عارض شود. مجموع اين اقدامات و عوامل تهديد كنندۀ موجوديت محوطه را مي توان به دو بخش تقسيم كرد . بخش نخست دخالتهايي است كه بوسيله نيروهايي نظامي مستقر در منطقه عمدتا در ساليان نخست جنگ در سطح اين محوطه رخ داده است و شواهد آن در محل باقي مانده و بقايايي از حضور نيروهايي نظامي بر روي سطح محوطه و در درون فضاهاي كاوش شده از سوي كيل در تحتاني ترين بخشها بر جاي مانده است كه شواهد آن بصورت، پوكه ها گلوله ها و ديگر بقايايي كه نشانگر حضور كوتاه مدت نظامياني بر سطح اين محوطه هستند ديده مي شوند.
با اين وجود حجم گسترده تخريب و نابودي بوجود آمده بر سطح محوطۀ قلعه داور ناشي از گسترش بافت مسكوني روستا و محاصرۀ آن بوسيله منازل مسكوني است كه باعث تخريب بخشهايي مختلفي از بنا شده است. پس از خاتمه جنگ با توجه به افزايش جمعيت روستا بخش عمده اي از جمعيت عمدتاً جوان روستاي زرده به اين بخش نقل مكان كرده و ساخت و سازه هايي بويژه در طي دهۀ هفتاد شمسي در اطراف اين محوطه صورت گرفت و همان گونه كه اشاره شد بخشهايي از محوطه تخريب و قسمتهايي ديگر از آن نيز با زباله ها و بقايايي حاصل از استقرار انساني در حاشيه محوطه پوشيده شد به گونه اي كه حتي فضاهايي كه كيل در ساليان گذشته اقدام به كاوش آنها تا روي كف نموده بود محو و نامشخص شده بودند.
با توجه به اين مقدمه در تابستان 1386 با هدف ساماندهي به وضعيت محوطه، آوار برداري و باز خواني كاوشهاي پيشين انجام شده در محوطه قلعه داور و بازداشتن اهالي از گسترش دخل و تصرف در محدوده آثار، اقدام به برنامه ريزي طرحي براي آوار برداري از محوطه قلعه داور شد. همان گونه كه اشاره شد در گام نخست ساماندهي مجموعه هدف اصلي اين پروژه بود اما با گسترش ناخوداگاه فعاليتها و يافته هاي جديد و روشن شدن نقاط ضعف و كاستيهاي موجود در گزارشات و كاوشهاي هيئت كانادايي در اين محل طرح كاوش دامنه دار و منسجم اين محوطه تهيه و كاوشها ي هدفمند باستان شناختي اين محل با كسب مجوز لازم از پژوهشكدۀ باستان شناسي آغاز شد.
خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها: آتشکده قلعه داور آتشکده ها بناهای تاریخی آثار ملی گنج های آتشکده ها